Εγκαίνια σήμερα του αναστηλωμένου ανακτόρου του Φιλίππου Β΄ στις Αιγές

Το σύμβολο ενός πεφωτισμένου ηγεμόνα. Εγκαίνια σήμερα του αναστηλωμένου ανακτόρου του Φιλίππου Β΄ στις Αιγές, που έχει χαρακτηριστεί Παρθενώνας της Μακεδονίας

Με την έλευσή του το 2024 άνοιξε μία πόρτα στο πολύ μακρύ παρελθόν, την οποία στο εξής μπορούν να διαβούν οι πολίτες και να φτάσουν έως και 2300 χρόνια πίσω. Στο υπερυψωμένο τμήμα της πλαγιάς της Βεργίνας, «προσκυνητές της ιστορίας» θα μπορούν πλέον να ξεναγούνται στο Ανάκτορο του Φιλίππου B' στις Αιγές, το οποίο εγκαινιάζεται σήμερα από τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και από την ερχόμενη Κυριακή θα είναι ανοιχτό για το κοινό.

Μετά από 16 χρόνια εργασιών αναστήλωσης, συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης, ανασκαφής και τεκμηρίωσης του τεράστιου τεχνικού έργου, το μεγαλύτερο οικοδόμημα που έχει δει η κλασική αρχαιότητα, αυτό που ο καθηγητής Βόλφραμ Χέφνερ (Wolfram Hoepfner) είχε χαρακτηρίσει «Παρθενώνα της Μακεδονίας» και στο οποίο μέσα, χωράει τρεις φορές ο Παρθενώνας, παραπέμπει ξανά στην αρχική του εικόνα.

«Εγώ ο ηγεμόνας και ο κόσμος μου συνυπάρχουμε σε αυτό το κτίριο, το ανάκτορο των Αιγών», είχε πει χαρακτηριστικά ο Φίλιππος Β’, δικαιολογώντας την ιδέα που τον οδήγησε στη δημιουργία της πόλης και του ανακτόρου, στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα.

To ανάκτορο του Φιλίππου Β΄ σήμερα. Φωτ: Intime

Εκεί οργάνωσε και μεταρρύθμισε το βασίλειο των Μακεδόνων και προετοίμασε το έδαφος γι' αυτό που συνέβη στη συνέχεια με τον γιο του Αλέξανδρο. Εκεί ανακηρύχθηκε ο Μέγας Αλέξανδρος βασιλιάς το 336 π.Χ., μετά τη δολοφονία του πατέρα του. Με αφετηρία το ίδιο σημείο, μόλις δύο χρόνια αργότερα, έγινε το ξεκίνημα της εκστρατείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου για τα βάθη της Ανατολής, όπου μαζί με τους δεκάδες χιλιάδες οπλίτες και ιππείς, κουβάλησαν μαζί τους στην άκρη του κόσμου την εικόνα της κλασικής Ελλάδας, της Μακεδονίας, των Αιγών.

Στα μέσα του 2ου προχριστιανικού αιώνα το ανάκτορο καταστράφηκε παραδειγματικά, μετά την οριστική κατάλυση του βασιλείου από τους Ρωμαίους του Μέτελλου, το 148 π.Χ. Ό,τι απέμεινε από τη λιθαρπαγή, που συνεχίστηκε για αιώνες, αποκαλύφθηκε με την ανασκαφή που ξεκίνησε το 1865 και συνεχίστηκε τον 20ό αιώνα, τη δεκαετία του 1930 και τις δεκαετίες του 1950-1960.

Το ανάκτορο το 2006, πριν από την έναρξη του έργου.

«Το μεγαλύτερο μνημείο στον ελλαδικό χώρο, που καταλαμβάνει 15.000 τ.μ. και μαζί με τον περιβάλλοντα χώρο του φτάνει στις 25.000 τ.μ., στην ουσία δεν υπήρχε», δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή της στον ΣΚΑΙ 100.3 η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, εξηγώντας ότι μέχρι το 2007 που ξεκίνησε δειλά, αλλά αποφασιστικά, η αναστήλωση του συγκεκριμένου μνημείου, δεν φαινόταν τίποτα. «Δεν είχαμε δηλαδή ένα μνημείο το οποίο σωζόταν εν μέρει στην τρίτη του διάσταση. Ήταν ένα μνημείο που είχε τα μέλη του διάσπαρτα σε μια μεγάλη ακτίνα, γύρω από τον βασικό του πυρήνα, αλλά ήταν στην πραγματικότητα επίπεδο», είπε χαρακτηριστικά.

Πλέον ο επισκέπτης μπορεί να ξεναγηθεί στο Μουσείο των Αιγών, κάνοντας ένα πρώτο βήμα στην ιστορία της Μακεδονίας και στον κόσμο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στη συνέχεια μπορεί να δει τους βασιλικούς τάφους, μία ολόκληρη νεκρόπολη 500 στρεμμάτων με 540 τύμβους. Ενώ επιπλέον, στο εξής θα μπορεί να επισκεφτεί και το ανάκτορο του Φιλίππου για να κατανοήσει ολοκληρωμένα την ατμόσφαιρα της αρχαιότητας.

Οπως εξηγεί η δρ Αγγελική Κοτταρίδη, επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων και ψυχή του τιτάνιου έργου της αναστήλωσης του ανακτόρου, ενώ ο Παρθενώνας είναι η απεικόνιση του κλέους της αθηναϊκής δημοκρατίας, το ανάκτορο των Αιγών –που δεν αποτελεί κατοικία του βασιλιά– είναι ταυτόχρονα η «αγορά» των Μακεδόνων, όπου συναθροίζονται και παίρνουν πολιτικές αποφάσεις, αλλά και ο χώρος της πολυεπίπεδης βασιλικής εξουσίας. «Το ανάκτορο των Αιγών», λέει η αρχαιολόγος, «είναι ένα κτίριο χωρίς πρόγονο, που κατασκευάζεται για να δώσει αρχιτεκτονική υπόσταση στην ιδέα της πεφωτισμένης ηγεμονίας, όπως την ερμηνεύει ο Φίλιππος Β΄. Είναι ένας συγκερασμός των δημοκρατικών θεσμών των πόλεων και της βασιλικής εξουσίας, που μας δείχνει αυτό που ο Φίλιππος καλλιεργεί ως εικόνα: ότι ο βασιλιάς είναι ένας, μεταξύ ίσων».

To ανάκτορο του Φιλίππου Β΄ στις Αιγές σήμερα

«Με το μνημειώδες πρόπυλο, που παραπέμπει σε ιερό, τις εντυπωσιακές διώροφες στοές της πρόσοψης που ανοίγονται στην πόλη και προσκαλούν τους πολίτες να κάνουν χρήση του χώρου τους, το μέγα περιστύλιο, γύρω από το οποίο οργανώνονται οι χώροι των συμποσίων, τη θόλο που σύμφωνα με τις επιγραφές ήταν ιερό του Πατρώου Ηρακλή, τη βιβλιοθήκη/αρχείο και το μικρότερο δυτικό περιστύλιο που εξυπηρετούσε βοηθητικές χρήσεις (παλαίστρα κλπ.) το "βασίλειον" καθίδρυμα των Αιγών στέγαζε όλες εκείνες τις δομές που ήταν απαραίτητες για την άσκηση της πολυεπίπεδης δημόσιας εξουσίας» αναφέρει η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού. «Με 16 δωρικούς κίονες σε κάθε πλευρά του, το μέγα περιστύλιο των Αιγών, που εικονοποιεί την έννοια του τετραγώνου, είναι το πρώτο του είδους του. Έχοντας έκταση 4.000 τ.μ., χωρούσε τουλάχιστον 8.000 άτομα και μπορούσε να λειτουργήσει ως τόπος συνάθροισης των Μακεδόνων. Ο τόπος συνάθροισης των πολιτών παίρνει εικόνα αυλής και η λέξη “αυλή” γίνεται συνώνυμη με την έννοια της βασιλείας», συνεχίζει η ανακοίνωση.

Το έργο συντήρησης, στερέωσης, αποκατάστασης και αναστήλωσης του μνημείου που πραγματοποιήθηκε από την αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας με αυτεπιστασία. Διήρκεσε από το 2007 μέχρι το 2023 ως συγχρηματοδοτούμενο έργο διαδοχικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων, με συνολικό προϋπολογισμό 20,3 εκατ. ευρώ.

Πηγές: Στοιχεία από ΑΠΕ-ΜΠΕ , kathimerini.gr