Ψήφισμα του ΟΗΕ για τη Σρεμπρένιτσα: Ικανοποίηση και οργή

Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ενέκρινε το ψήφισμα περί «γενοκτονίας» στη Σρεμπρένιτσα το 1995. Ανάμεικτες οι αντιδράσεις στη Βοσνία, 29 χρόνια μετά τη σφαγή.

Από τη Deutsche Welle: 

Επάνω αριστερά: Ομαδικό νεκροταφείο κοντά στη Σρεμπρένιτσα.

Όταν η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών θεσπίζει μία Ημέρα Μνήμης, το σχετικό ψήφισμα είναι συνήθως ομόφωνο. Αυτή τη φορά όμως, αυτό δεν συνέβη. Από τις 193 χώρες που συμμετείχαν στην ψηφοφορία της Γενικής Συνέλευσης, το βράδυ της Πέμπτης, 84 ενέκριναν το σχέδιο ψηφίσματος, 19 το καταψήφισαν, ενώ 68 απείχαν. Η Ελλάδα και η Κύπρος επέλεξαν την αποχή. Σχεδόν όλες οι χώρες της ΕΕ, όπως και οι ΗΠΑ, ψήφισαν υπέρ. Κατά του ψηφίσματος τάχθηκαν μεταξύ άλλων η Ρωσία, η Κίνα, η Σερβία και (ως μόνη χώρα της ΕΕ) η Ουγγαρία.

Ήταν 11 Ιουλίου του 1995 όταν περίπου 8.000 μουσουλμάνοι εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από τους Σερβοβόσνιους στην Σρεμπρένιτσα, παρά την παρουσία κυανοκράνων του ΟΗΕ στην περιοχή. Με το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης η σφαγή αναγνωρίζεται ως γενοκτονία, ενώ από το 2025 καθιερώνεται διεθνής «Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία στην Σρεμπρένιτσα» στις 11 Ιουλίου. Σημειώνεται ότι τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ δεν θεωρούνται δεσμευτικά, σε αντίθεση με εκείνα του Συμβουλίου Ασφαλείας.

«Μία πράξη πολιτισμού»

Ανάμεικτες είναι οι αντιδράσεις την επόμενη ημέρα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, όπως αναμενόταν άλλωστε. Ο Ντένις Μπεσίροβιτς, που εκπροσωπεί τους Βόσνιους Μουσουλμάνους στο Τριμελές Συλλογικό Προεδρείο της χώρας, δηλώνει ότι η υιοθέτηση του ψηφίσματος από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αποτελεί μία «πράξη πολιτισμού», μία «νίκη της αλήθειας και της δικαιοσύνης», αλλά και μία «ευκαιρία για κάθαρση και συμφιλίωση στην περιοχή».

Ο Βόσνιος πρόεδρος Μπετσίροβιτς σε πρόσφατη επίσκεψή του στο Βερολίνο

Αλλά και ο εκπρόσωπος της κροατικής πλευράς, Ζέλικο Κόμσιτς, εκτιμά ότι η έγκριση του ψηφίσματος προσφέρει «μία ευκαιρία για όλους τους υπεύθυνους ανθρώπους στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη να διαμορφώσουν μία νέα άποψη για το ζήτημα της γενοκτονίας, με πολιτισμένο τρόπο». Κατά την άποψη του Κόμσιτς «η Βοσνία-Ερζεγοβίνη θα βγει ενισχυμένη από αυτή τη διαδικασία και μία ισχυρή Βοσνία αποτελεί εγγύηση ότι η γενοκτονία δεν πρόκειται να επαναληφθεί».

Οι Σερβοβόσνιοι απορρίπτουν το ψήφισμα

Διαμετρικά αντίθετη είναι η στάση των Σερβοβόσνιων. Ο εκπρόσωπός τους στο Συλλογικό Προεδρείο, Ζέλικα Τσβιγιάνοβιτς, τονίζει ότι με βάση τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας «τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού δεν στηρίζουν το ψήφισμα για τη Σρεμπρένιτσα». Την ίδια στιγμή ο Μίλοραντ Ντόντικ, πρόεδρος της Republika Srpska, που αποτελεί τη μικρότερη οντότητα στο κράτος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, καταδικάζει το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Μιλώντας στους δημοσιογράφους ο Ντόντικ υποστηρίζει ότι ειδικά στη Σρεμπρένιτσα «δεν υπήρξε γενοκτονία». Αρνούμενος τη γενοκτονία όμως, ο Ντόντικ πράττει αυτό ακριβώς που καταδικάζει το ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης και απαγορεύει η νομοθεσία της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Κατά τα άλλα, ο ηγέτης των Σερβοβόσνιων κάνει λόγο για ένα «αποτυχημένο ψήφισμα» που «δεν συγκεντρώνει καν πλειοψηφία» και απειλεί, για μία ακόμη φορά, με αποχώρηση των Σέρβων από το ομοσπονδιακό κράτος της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης.

Γενική άποψη της Σρεμπρένιτσα σήμερα

Σερβικές αιχμές κατά της Γερμανίας

Στην ίδια τη Σερβία ο όρος «γενοκτονία» για τα όσα έγιναν στη Σρεμπρένιτσα αποτελεί ταμπού, εδώ και πολλά χρόνια. Το ψήφισμα παρουσιάζεται ως μία απόπειρα να στιγματιστεί συλλογικά ο σερβικός λαός. Και αυτό, παρότι στο σχέδιο που είχαν καταθέσει από κοινού η Γερμανία και η Ρουάντα, δεν αναφέρονται πουθενά η Σερβία και οι Σέρβοι, ούτε εμφανίζεται ο όρος της «συλλογικής ευθύνης». Μιλώντας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, η μόνιμη επιτετραμμένη της Γερμανίας Άντγιε Λέεντερτσε είχε δηλώσει ότι «αυτό το ψήφισμα δεν στρέφεται εναντίον του σερβικού λαού, παρά μόνον εναντίον εκείνων που ήταν υπεύθυνοι για τη γενοκτονία».

Παρά ταύτα ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, διαβλέπει μία επίθεση εναντίον της χώρας του. Κατηγορεί μάλιστα τη Γερμανία ότι «παραδίδει μαθήματα ηθικής σε όλους όσους έχουν διαφορετική γνώμη» και προειδοποιεί ότι το ψήφισμα όχι μόνο δεν συμβάλλει σε μία καλύτερη αλληλοκατανόηση, αλλά αντιθέτως «ανοίγει παλιές πληγές και προκαλεί χάος στα Βαλκάνια». (...)

Ζόραν Αρμπούτινα | Σαμίρ Χουσεΐνοβιτς
Πηγή: Deutsche Welle

Σχετική ανάρτηση (από μια παλίοτερη επίσκεψή μας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη):

Mostar, Bosnia and Herzegovina 

Το όνομα της πόλης Μόσταρ (Mostar) οφείλεται στην Παλιά Γέφυρα (Στάρι Μοστ) επί του ποταμού Νερέτβα και στους πύργους στις άκρες της, που ονομάζονται "φύλακες της γέφυρας" (μοστάρι). Η γέφυρα, που πάντα υπήρξε το κέντρο των δραστηριοτήτων και του ενδιαφέροντος της πόλης, καταστράφηκε κατά τον πόλεμο της Βοσνίας και ξαναχτίστηκε με βάση το αρχικό σχέδιο το 2004. Από το 2005 η γέφυρα αποτελεί Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO. (...)