Να φοβόμαστε τους καρχαρίες του Αιγαίου;

Μπορεί οι προθέσεις του να ήταν καλές, δεν ξέρω. Όταν όμως ο Στίβεν Σπίλμπεργκ κυκλοφόρησε στις κινηματογραφικές αίθουσες "Τα σαγόνια του καρχαρία" (Jaws), το μακρινό 1975, είμαι σχεδόν βέβαιος πως ούτε που του πέρασε από το μυαλό το κακό που θα προξενούσε σε αυτά τα μεγαλειώδη πλάσματα των ωκεανών.

Η ταινία είχε διπλό αντίκτυπο: η επιτυχία της σε εισιτήρια εξασφάλισε άλλες τέσσερις συνέχειες, το ’78, το ’83 και το ’87. Η ζημιά που έκανε η τρομολαγνεία της ήταν υπερπολλαπλάσια. Οι άνθρωποι –και ειδικά οι αγγλόφωνοι πληθυσμοί– άρχισαν να βλέπουν παντού καρχαρίες δολοφόνους. Και να τους δολοφονούν με τη σειρά τους. Η συστηματική εξόντωση των καρχαριοειδών είχε ως αποτέλεσμα τον αφανισμό τους με ρυθμούς που ζαλίζουν: υπολογίζεται ότι εκατό εκατομμύρια καρχαρίες σκοτώνονται κάθε χρόνο και πως το 75% των ειδών τους βρίσκεται σήμερα υπό καθεστώς εξαφάνισης. Ακόμα και ο ίδιος ο Σπίλμπεργκ εξέφρασε τη μεταμέλειά του, δεκαετίες μετά την προβολή του πρώτου Jaws (σαγόνια), λέγοντας ότι δεν περίμενε ποτέ πως το διαβόητο Jaws effect θα είχε τέτοιο τρομερό αντίκτυπο στη διατάραξη της ισορροπίας στη θαλάσσια πανίδα.

Η πραγματικότητα είναι πολύ διαφορετική. Οι επιθέσεις καρχαριών μετριούνται σε μερικές δεκάδες παγκοσμίως, πολλές από τις οποίες προκαλούνται από έναν συνδυασμό ανθρώπινης περιέργειας και άγνοιας και η συντριπτική πλειονότητά τους αφορά δύο χώρες: τις ΗΠΑ και την Αυστραλία.

Ο καρχαρίας που εμφανίστηκε στις ακτές της Γλυφάδας πριν από μερικές μέρες μπορεί να δοκίμασε τα αντανακλαστικά μας και να τροφοδότησε με μερικά παραπάνω κλικ τους τρομοκάπηλους, αλλά είναι εντελώς ακίνδυνος. «Ζούμε σε μια χώρα με εξαιρετική θάλασσα και μια σπάνια βιοποικιλότητα. Τριάντα τέσσερα είδη καρχαριών υπάρχουν στις ελληνικές θάλασσες. Το συγκεκριμένο είδος του γαλάζιου καρχαρία το συναντάμε στα ρηχά νερά. Κάτι κυνηγούσε και έφτασε στο λάθος σημείο. Δεν είναι κάτι το ασυνήθιστο και δεν είναι επικίνδυνο. Δεν υπάρχει κανένας λόγος πανικού», δήλωνε η Αναστασία Μήλιου, διευθύντρια έρευνας του ινστιτούτου Αρχιπέλαγος, στις τηλεοράσεις και στα ραδιόφωνα.

Φοβόμαστε λοιπόν τους καρχαρίες του Αιγαίου; Η αλήθεια είναι πως ναι. Η συνάντηση με οποιοδήποτε μεγάλο ψάρι ή κήτος στο ανοίκειο περιβάλλον της θάλασσας –ακόμα και για όσους από μας βουτάνε συστηματικά ή είναι εξοικειωμένοι με το νερό– δεν είναι απλή υπόθεση. Η διαχείρισή της είναι. Αντί να ενδώσουμε στον πανικό και στην παγκόσμια υστερία που έχει σχεδόν εξαφανίσει έναν σημαντικό κρίκο της θαλάσσιας πανίδας, μπορούμε να συμπεριφερθούμε με σύνεση και ηρεμία.

Και κυρίως να μην καταναλώνουμε άκριτα τα fake news του διαδικτύου, όπως αυτή η ανοησία που έκαναν διάφορες ιστοσελίδες λίγα καλοκαίρια πίσω, όταν αναπαρήγαγαν το κείμενο ενός σατιρικού site με την υποτιθέμενη επίθεση καρχαρία σε σέρφερ, σαν να ήταν πραγματικό ρεπορτάζ.

Υ.Γ. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, δεκαπέντε επιθέσεις καρχαρία σε άνθρωπο έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα από το 1847 μέχρι το 1981. Και από τότε, καμία. Πραγματικά, οι πιθανότητες να σου πέσει ένα αστροπελέκι στο κεφάλι είναι στατιστικά πολύ μεγαλύτερες.

Γιώργος Φραντζεσκάκης / Περιοδικό «Κ»
Πηγή: kathimerini.gr/k